Πόνος και ευχαρίστηση

Έχω πάρα πολύ πόνο μέσα μου, τι μπορώ να κάνω;

		Ο πόνος και η ευχαρίστηση είναι εγγενή μέρη της ζωής. Οι άνθρωποι φοβούνται τόσο πολύ τον πόνο που καταπιέζουν τον πόνο, αποφεύγουν κάθε κατάσταση που φέρνει πόνο, αποφεύγουν τον πόνο συνεχώς. Και τελικά πέφτουν τυχαία πάνω στο γεγονός ότι αν θέλεις πραγματικά να αποφύγεις τον πόνο, θα χρειαστεί να αποφύγεις την ευχαρίστηση. Γι΄αυτό ακριβώς οι καλόγεροί σου αποφεύγουν την ευχαρίστηση, φοβούνται την ευχαρίστηση. Για την ακρίβεια, αποφεύγουν απλώς κάθε δυνατότητα πόνου. Ξέρουν ότι αν αποφύγεις την ευχαρίστηση, τότε φυσικά δεν είναι δυνατό να υπάρξει μεγάλος πόνος΄ έρχεται μόνο σαν σκιά της ευχαρίστησης. Τότε περπατάς σε ίσιο έδαφος΄ δεν πηγαίνεις ποτέ στις κορυφές και δεν πέφτεις ποτέ στις κοιλάδες. Τότε όμως είσαι ζωντανός νεκρός, τότε δεν είσαι ζωντανός. Η ζωή υπάρχει ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα. Αυτή η ένταση ανάμεσα στον πόνο και την ευχαρίστηση σε κάνει ικανό να δημιουργήσεις σπουδαία μουσική΄ η μουσική υπάρχει μόνο μέσα σε αυτήν την ένταση. Αν καταστρέψεις τα δυο άκρα, θα είσαι νωθρός, θα είσαι πολυκαιρισμένος, θα είσαι σκονισμένος΄ δεν θα έχεις κανένα νόημα και δεν θα γνωρίσεις ποτέ τι είναι η αίγλη. Θα σου έχει διαφύγει η ζωή. Ο άνθρωπος που θέλει να γνωρίσει τη ζωή και να ζήσει τη ζωή πρέπει να αποδεχτεί και να αγκαλιάσει τον θάνατο. Έρχονται μαζί, είναι δυο όψεις ενός και μόνον φαινομένου. Γι΄αυτό ακριβώς είναι οδυνηρό το μεγάλωμα. Χρειάζεται να περάσεις μέσα από όλους εκείνους τους πόνους που απέφευγες. Πονάει αυτό. Χρειάζεται να περάσεις μέσα από όλες τις πληγές που έχεις με κάποιο τρόπο κατορθώσει να μην τις κοιτάς. Όσο πιο βαθιά όμως πηγαίνεις μέσα στον πόνο, τόσο πιο βαθιά είναι η ικανότητά σου να μπεις μέσα στην ευχαρίστηση. Αν μπορέσεις να μπεις μέσα στον πόνο έως το υπέρτατο όριο, θα μπορέσεις να αγγίξεις τον ουρανό. Για να απελευθερωθείς από τον πόνο, χρειάζεται να αποδεχτείς τον πόνο, αναπόφευκτα και με φυσικότητα. Ο πόνος είναι πόνος, ένα απλό οδυνηρό γεγονός. Τα βάσανα όμως είναι μόνον και πάντοτε η άρνηση τού πόνου, ο ισχυρισμός ότι η ζωή δεν πρέπει να είναι οδυνηρή. Αποτελεί απόρριψη ενός γεγονότος, άρνηση της ζωής και της φύσης των πραγμάτων. Ο θάνατος είναι ο νους που τον νοιάζει ο θάνατος. Όπου δεν υπάρχει ο φόβος του θανάτου, ποιός βρίσκεται εκεί που θα πεθάνει; Ο άνθρωπος είναι μοναδικός ανάμεσα στα πλάσματα ως προς την γνώση που έχει για τον θάνατο και ως προς το γέλιο του. Είναι θαυμάσιο λοιπόν το ότι μπορεί να μετατρέψει τον θάνατο σε ένα καινούργιο πράγμα: μπορεί να πεθάνει γελώντας. Μόνο ο άνθρωπος γνωρίζει το γέλιο΄ κανένα άλλο ζώο δεν γελάει. Μόνο ο άνθρωπος γνωρίζει το θάνατο΄ κανένα άλλο ζώο δεν γνωρίζει το θάνατο΄ τα ζώα απλώς πεθαίνουν, δεν έχουν επίγνωση τού φαινομένου του θανάτου. Ο άνθρωπος έχει επίγνωση δυο πραγμάτων που κανένα ζώο δεν έχει: το ένα είναι το γέλιο, το άλλο είναι ο θάνατος. Τότε είναι δυνατή μια νέα σύνθεση. Μόνο ο άνθρωπος μπορεί να πεθάνει γελώντας΄ μπορεί να συνδέσει την συνειδητότητα τού θανάτου με την ικανότητα τού γέλιου. Κι αν μπορείς να πεθάνεις γελώντας, μόνο τότε θα δώσεις έγκυρη απόδειξη ότι θα πρέπει να έζησες γελώντας. Η κατάληξη, η καταληκτική παρατήρηση. Το πώς έζησες θα το δείξει ο θάνατός σου, το πώς πεθαίνεις. Μπορείς να πεθάνεις γελώντας; Τότε υπήρξες ενήλικος άνθρωπος. Αν πεθάνεις κλαίγοντας, θρηνώντας, προσκολλημένος, τότε υπήρξες παιδί. Δεν έγινες ενήλικος, ήσουν ανώριμος. Αν πεθάνεις κλαίγοντας, θρηνώντας, προσκολλημένος στη ζωή, δείχνει απλώς αυτό ότι απέφευγες τον θάνατο και απέφευγες όλους τους πόνους, κάθε είδους πόνο. Μεγάλωμα σημαίνει ότι αντιμετωπίζεις την πραγματικότητα, όποια κι αν είναι. Και ας επαναλάβω: ο πόνος είναι απλώς πόνος΄ δεν περιέχει βάσανα. Τα βάσανα προέρχονται από την επιθυμία σου να μην υπάρχει πόνος, ότι κάτι στραβό έχει ο πόνος. Παρατήρησε, δες, και θα εκπλαγείς. Εχεις πονοκέφαλο: υπάρχει πόνος αλλά δεν υπάρχουν βάσανα. Τα βάσανα είναι δευτερεύον φαινόμενο, ο πόνος είναι πρωταρχικός. Υπάρχει ο πονοκέφαλος, υπάρχει ο πόνος΄ είναι ένα απλό γεγονός αυτό. Δεν υπάρχει σχετική κριτική΄ δεν το ονομάζεις καλό ή κακό, δεν του δίνεις κάποια αξία΄ είναι ένα απλό γεγονός. Το τριαντάφυλλο αποτελεί γεγονός, το ίδιο και το αγκάθι. Η ημέρα αποτελεί γεγονός, το ίδιο και η νύχτα. Το κεφάλι αποτελεί γεγονός, το ίδιο και ο πονοκέφαλος. Απλώς το σημειώνεις. Ο Βούδας δίδασκε τους μαθητές του ότι όταν έχεις πονοκέφαλο πες απλώς δυο φορές ΄΄Πονοκέφαλος, πονοκέφαλος.΄΄ Σημείωσέ το. Μην το αποτιμάς όμως, μην λες, ΄΄Γιατί; Γιατί μου συνέβη αυτός ο πονοκέφαλος; Δεν έπρεπε να μου συμβεί εμένα.΄΄ Τη στιγμή που λες, ΄΄Δεν έπρεπε,΄΄ φέρνεις μέσα τα βάσανα. Τώρα τα βάσανα τα δημιουργείς εσύ, όχι ο πονοκέφαλος. Βάσανα είναι η ανταγωνιστική σου ερμηνεία, βάσανα είναι το ότι αρνείσαι το γεγονός. Και τη στιγμή που λες , ΄΄Δεν έπρεπε να είναι,΄΄ έχεις αρχίσει να το αποφεύγεις, έχεις αρχίσει να απομακρύνεις τον εαυτό σου από αυτό. Θα θέλεις να απασχοληθείς με κάτι έτσι ώστε να το ξεχάσεις. Ανοίγεις το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση ή πηγαίνεις στη λέσχη ή αρχίζεις να διαβάζεις ή πηγαίνεις κι αρχίζεις να δουλεύεις στον κήπο΄ παρεκκλίνεις, αποσπάς την προσοχή σου. Τον πόνο λοιπόν αυτό δεν τον έχεις δει΄ έχεις απλώς αποσπάσει αλλού την προσοχή σου. Τον πόνο εκείνο θα τον απορροφήσει το σύστημα. Ας γίνει πολύ βαθιά κατανοητό το κλειδί αυτό: αν μπορείς να παρατηρήσεις τον πονοκέφαλό σου χωρίς να πάρεις ανταγωνιστική στάση, χωρίς να τον αποφεύγεις, χωρίς να ξεφεύγεις από αυτόν, αν μπορείς απλώς να βρίσκεσαι εκεί, διαλογιστικά εκεί, ΄΄πονοκέφαλος, πονοκέφαλος΄΄, αν μπορείς απλώς να τον βλέπεις, ο πονοκέφαλος θα φύγει σιγά-σιγά. Δεν λέω ότι θα φύγει με θαυματουργό τρόπο, ότι θα φύγει μόνο που τον κοιτάς. Θα φύγει σιγά-σιγά. Δεν θα τον απορροφήσει όμως το σύστημά σου, δεν θα δηλητηριάσει το σύστημά σου. Θα βρίσκεται εκεί, θα τον σημειώσεις και θα φύγει. Θα εκτονωθεί. Όταν παρατηρείς ένα ορισμένο πράγμα στον εαυτό σου, δεν μπορεί να μπει μέσα στο σύστημά σου. Μπαίνει πάντα όταν το αποφεύγεις, όταν του ξεφεύγεις. Όταν γίνεσαι απών, τότε μπαίνει στο σύστημά σου. Μόνο όταν είσαι απών, μπορεί να γίνει ένας πόνος μέρος της ύπαρξής σου΄ αν είσαι παρών, η ίδια σου η παρουσία τον εμποδίζει να γίνει μέρος της ύπαρξής σου. Και αν μπορείς να συνεχίσεις να βλέπεις τους πόνους σου, δεν θα τους συσσωρεύεις. Δεν σου έχουν διδάξει την σωστή ιδέα, κι έτσι τον αποφεύγεις συνεχώς. Τότε συσσωρεύεις τόσο πολύ πόνο που φοβάσαι να τον αντικρίσεις, φοβάσαι να τον αποδεχτείς. Το μεγάλωμα γίνεται οδυνηρό΄ είναι λόγω της λάθος διάπλασής σου. Διαφορετικά, το μεγάλωμα δεν είναι οδυνηρό, το μεγάλωμα είναι εξαιρετικά ευχάριστο.
		Απόσπασμα από το The Revolution, Κεφάλαιο 6