ΑΠΑΝΘΙΣΜΑΤΑ IX.

 

Αυτό συμβαίνει μ' εμένα κάθε μέρα: αν έρθει ένας φιλόσοφος, αν έρθει ένας ψυχίατρος, ένας άνθρωπος που έχει σπουδάσει ψυχολογία, φιλοσοφία και θρησκεία σε κάποιο πανεπιστήμιο, είναι δύσκολο, σχεδόν ανέφικτο να έχει οποιαδήποτε επικοινωνία μαζί μου. Μπορείς να συζητάς, μα δεν μπορείς να συναντηθείς. Θα κινείσαι παράλληλα. Μπορεί να φαίνονται κοντά, επειδή χρησιμοποιείς τις ίδιες λέξεις, μα αυτό είναι απλώς εξωτερικό.
Αν το πρωί αγαπάς έναν άνθρωπο υπερβολικά, το βράδυ πρέπει να τον μισήσεις, αλλιώς θα πέσεις κάτω από το σχοινί. Είναι περπάτημα πάνω σε τεντωμένο σχοινί. Αν αγαπάς έναν άνθρωπο υπερβολικά, έχεις γείρει υπερβολικά προς τα αριστερά. Τώρα θα πέσεις. Για να ισορροπήσεις, πρέπει να γείρεις προς τα δεξιά.
Οι εραστές πάντοτε καυγαδίζουν. Αυτό είναι ένα είδος ισορροπίας, δεν είναι τίποτα σοβαρό, είναι φυσικό. Εκτός αν πέσεις κάτω από το σχοινί, αυτό είναι άλλο θέμα.

Κάθαρση σημαίνει ότι πρέπει να αφήσεις όλους τους προγραμματισμούς, όλες τις ιδεολογίες, όλες τις έννοιες, όλες τις φιλοσοφίες, όλα όσα σε δίδαξαν οι άλλοι. Πρέπει να γίνεις καθαρός πίνακας, μια Ταbulα Rasa, εντελώς καθαρός. Μόνο όταν είσαι εντελώς καθαρός, όταν τίποτα δεν είναι γραμμένο πάνω σου, μπορεί να γράψει κάτι ο Θεός. Μόνο όταν είσαι εντελώς σιωπηλός κι έχουν εξαφανιστεί όλες οι λέξεις που σου έδωσε η κοινωνία, μπορεί να σου μιλήσει ο Θεός. Η αλήθεια μπορεί να σου ψιθυρίσει στο αυτί τα μυστήρια της μόνο όταν είσαι απόλυτα άδειος. Το κενό είναι καθαρότητα.

Συνήθως ο άνθρωπος μιλά από ανάγκη, επειδή δεν μπορεί να αντισταθεί στον πειρασμό της ομιλίας. Και οι βούδες μιλούν! Όχι από ανάγκη αλλά από άφθονη δύναμη. Είναι σιωπηλοί, δεν υπάρχει πει-ρασμός, έμμονη ιδέα να μιλούν. Μπορούν να παραμείνουν σιωπηλοί πάντα. Παρόλα αυτά όμως μιλούν. Αν μιλήσουν, μιλούν από δύναμή!

Ο κόσμος έχει μικρύνει πολύ και μόλις βρεις τον άλλο άνθρωπο... Δεν είναι καθόλου ζήτημα ομορφιάς και ασχήμιας. Μάλιστα, δεν υπάρχει κανένας που να είναι άσχημος και κανένας που να είναι όμορφος. Ο άσχημος άνθρωπος μπορεί να ταιριάζει με κάποιον. Τότε ο άσχημος άνθρωπος είναι όμορφος για εκείνο τον άνθρωπο. Η ομορφιά είναι σκιά της αρμονίας. Δεν είναι πως ερωτεύεσαι όμορφους ανθρώπους. Η διαδικασία είναι ακριβώς το αντίθετο: Όταν ερωτεύεσαι έναν άνθρωπο, ο άνθρωπος αυτός φαίνεται όμορφος. Η αγάπη φέρνει την ιδέα της ομορφιάς, όχι το αντίστροφο.

Αυτος ο άσχημος γάμος! που είναι ενάντια στη φύση του ανθρώπου. Και υπάρχει λόγος που σε όλο τον κόσμο οι ιερείς επινόησαν αυτόν τον άσχημο γάμο, που υπάρχει πάνω στη γη επί πέντε χιλιάδες χρόνια. Ο λόγος ήταν πως αν οι άνθρωποι είναι δυστυχισμένοι, πηγαίνουν στις εκκλησίες και στους ναούς. Αν είναι δυστυχισμένοι οι άνθρωποι, είναι έτοιμοι να απαρνηθούν τη ζωή. Αν είναι δυστυχισμένοι οι άνθρωποι, βρίσκονται στα χέρια των ιερέων.

Ο μόνος τρόπος να αποβάλεις οποιονδήποτε φόβο είναι να κινηθείς προς το πράγμα ακριβώς που φοβάσαι. Όταν έρχεται κάποιος σ' εμένα και λέει: "Φοβάμαι το σκοτάδι," τότε πάντα του προτείνω: "Πήγαινε και κάθισε μόνος σου, μέσα στη σκοτεινή νύχτα, έξω από την πόλη, κάτω από ένα δέντρο. Τρέμε, ίδρωνε, νιώσε ανήσυχος, αλλά μείνε εκεί!"
Πόση ώρα μπορείς να τρέμεις; Σιγά-σιγά τα πράγματα θα ησυχάσουν. Η καρδιά θα αρχίσει να χτυπά κανονικά... και ξαφνικά θα δεις ότι ούτε το σκοτάδι είναι τόσο τρομακτικό. Και σιγά-σιγά, θα αποκτήσεις επίγνωση της ομορφιάς του σκοταδιού, που μόνο το σκοτάδι μπορεί να την έχει: το βάθος, τη σιωπή, τη βελούδινη αίσθηση, την ακινησία, τη μουσική της σκοτεινής νύχτας, τα έντομα, την αρμονία. Και σιγά-σιγά, καθώς εξαφανίζεται ο φόβος, θα σου κάνει εντύπωση που το σκοτάδι δεν είναι και τόσο σκοτεινό. Έχει τη δική του φωτεινότητα.

Ο νους χρειάζεται μέλλον — κάθε είδους μέλλον. Πρέπει να γίνεις πλούσιος, πρέπει να γίνεις δυνατός, πρέπει να γίνεις όμορφος, πρέπει να γίνεις σοφός, πρέπει να γίνεις φωτισμένος. Όσο υπάρχει το να γίνεις, τόσο επιμένει ο νους. Και η επιμονή του νου είναι όλη σου η δυστυχία. Σε κρατάει σε ένταση. Σε κρατάει σε ανησυχία, σε αγωνία, σε ένα διαρκή φόβο ότι θα χάσεις το στόχο. Σε κρατάει άπληστο , ένας διαρκής πόθος για να φτάσεις στο στόχο. Και δεν έχει καμιά σημασία ποιος είναι ο στόχος -χρήμα ή Θεός, επιτυχία ή σαμάντι- δεν έχει καμία σημασία.

Ο Λάο Τσε λέει: "Αναζήτησε και θα χάσεις." Γιατί; "Αναζήτησε και θα χάσεις." Επειδή αυτό που αναζητάς βρίσκεται μέσα σου. Μπορεί να βρεθεί μόνο όταν σταματήσει κάθε αναζήτηση.

Ποιο ήταν το έγκλημα του Ιησού; Το έγκλημα του ήταν ότι ήταν ευδαίμων ανάμεσα σε ανθρώπους οι οποίοι δεν γνώριζαν τι σημαίνει ευδαιμονία. Το έγκλημα του ήταν ότι ήταν αληθινός ανάμεσα σε ανθρώπους που ζούσαν μέσα στο ψέμα. Το έγκλημα του ήταν ότι είχε μάτια, ανάμεσα σε ανθρώπους που ήταν τυφλοί. Και οι τυφλοί προσβλήθηκαν. Πάντοτε οι τυφλοί προσβάλλονται.
Προσβλήθηκαν από τον Πυθαγόρα, προσβάλλονται από μένα! Πάντοτε προσβάλλονται. Και ο απλός λόγος είναι ότι όποτε ένας άνθρωπος σαν τον Ιησού ή σαν τον Πυθαγόρα περπατάει ανάμεσα σε ανθρώπους, το ύψος του τους κάνει να νιώθουν πυγμαίοι. Το βάθος του τους κάνει να νιώθουν τόσο ρηχοί, που δεν μπορούν να τον συγχωρήσουν. Πρέπει να καταστρέψουν αυτόν τον άνθρωπο. Νιώθουν ότι αυτός ο άνθρωπος τους προσβάλλει, τους πονάει, επειδή "αν μπορεί αυτός να φτάσει σε τέτοια μακαριότητα, γιατί δεν μπορώ εγώ; Αν μπορεί αυτός να ζήσει στο βασίλειο του Θεού, γιατί δεν μπορώ εγώ;" Και εμφανίζεται μεγάλη ζήλια.

Η ιδέα του καλύτερου ανθρώπου είναι παλιά, δεν είναι επαναστατική. Αλλά η ιδέα του καινούργιου ανθρώπου είναι νέα και επικίνδυνη, γιατί απαιτεί θάρρος. Βασική της προϋπόθεση είναι πως πρέπει να πεθάνεις ως προς το παλιό και να γεννηθείς εκ νέου  πρόκειται για αναγέννηση.

Ο καινούργιος άνθρωπος δεν είναι κατ' ανάγκη καλύτερος άνθρωπος. Θα είναι πιο ζωντανός, θα είναι πιο χαρούμενος, θα είναι σε πιο μεγάλη εγρήγορση, αλλά ποιος ξέρει αν θα είναι «καλύτερος», ή όχι; Σε ό, τι αφορά τους πολιτικούς, σίγουρα δεν θα είναι καλύτερος, γιατί δεν θα είναι καλύτερος στρατιώτης—δεν θα είναι καθόλου πρόθυμος να γίνει στρατιώτης. Δεν θα είναι ανταγωνιστικός, και θα καταρρεύσει όλη η ανταγωνιστική οικονομία. Δεν θα τον ενδιαφέρει να μαζεύει άχρηστα πράγματα, κι όμως όλη η οικονομία εξαρτάται από αυτό. Όλες οι διαφημιστικές εταιρείες φέρνουν απλώς στο νου σας την ιδέα της συσσώρευσης ολοένα και περισσότερων άχρηστων πραγμάτων.

Στο παρελθόν, οι άνθρωποι πίστευαν ότι το προλεταριάτο ήταν η πιο εκμεταλλευμένη τάξη. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Κατόπιν, είδαμε ότι δεν ήταν το προλεταριάτο, αλλά ο κόσμος των γυναικών εκείνος, που τον είχαν εκμεταλλευτεί περισσότερο. Τώρα όμως ανακαλύπτουμε πως ούτε και αυτό δεν είναι αλήθεια. Η περισσότερο εκμεταλλευμένη τάξη -και η πιο ανίσχυρη- είναι η τάξη των μικρών παιδιών. Το παιδί εξαρτάται τόσο πολύ από τους γονείς. Είναι αναγκασμένο να τους ακούει• δεν μπορεί να πει όχι. Βαθιά μέσα, μέσα στα κόκαλα του, μέσα στο αίμα του, μέσα στο μεδούλι του, λέει όχι. Στην επιφάνεια όμως, είναι αναγκασμένο να λέει συνεχώς ναι απλώς και μόνο για να επιβιώσει. Δέχεται λοιπόν τα όρια.
Κι όταν έχεις δεχτεί ορισμένα όρια επί είκοσι, είκοσι πέντε χρόνια -πρόκειται για το ένα τρίτο της ζωής σου και το πιο σημαντικό- ποτέ ξανά δεν θα είσαι τόσο ευφυής, ποτέ ξανά τόσο ζωντανός, ποτέ ξανά τόσο ευάλωτος, ποτέ ξανά τόσο αθώος, ποτέ ξανά τόσο απρογραμμάτιστος.
Τα είκοσι πέντε εκείνα χρόνια, το πρώτο τρίτο της ζωής, τα κατευθύνουν άνθρωποι που είναι φοβισμένοι, που τρέμουν, που είναι δούλοι. Δεν λέω ότι βλάπτουν τα παιδιά τους εν γνώσει τους, σκόπιμα. Είναι καλοί άνθρωποι, οι προθέσεις τους είναι καλές, αλλά η αντίληψη τους είναι μικρή, σχεδόν ανύπαρκτη. Διαφορετικά, όλοι οι γονείς θα βοηθούσαν το παιδί να προχωρήσει πέρα από το γνωστό.

Η λογική είναι πολλή μικρή, η ζωή είναι πελώρια. Η λογική
έχει χρηστική αξία, είναι εφεύρεση του ανθρώπου. Η ζωή δεν
είναι χρηστική., δεν είναι εφεύρεση του ανθρώπου- αντίθετα,
ο άνθρωπος είναι εφεύρεση της ζωής. Η λογική είναι μονοδιάστατη, η ζωή είναι πολυδιάστατη. Επί χιλιάδες χρόνια όμως, ο άνθρωπος διαπαιδαγωγείται έτσι ώστε να πιστεύει ότι η λογική και η ζωή είναι συνώνυμα.
Αυτό κατάστρεψε όλη τη χαρά της καρδιάς του ανθρώπου. Κατάστρεψε το πολυτιμότερο πράγμα που έχει η ύπαρξη: Δηλητηρίασε την ικανότητα του ανθρώπου να αγαπά, γιατί η λογική στρέφεται κατά της αγάπης, η λογική στρέφεται κατά της μακαριότητας, η λογική στρέφεται κατά της διαλογιστικότητας, η λογική στρέφεται κατά της θεϊκότητας. Αλλά η λογική είναι καλή στο πάρε-δώσε της αγοράς — είναι υπολογιστική,μαθηματική. Η λογική είναι καλή σε σχέση με τα πράγματα, αλλά δεν είναι καλή σε σχέση με τα πρόσωπα.